GGTP

GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) jest enzymem związanym z błonami siateczki śródplazmatycznej komórek nabłonka dróg żółciowych, wątroby, trzustki, jelita i nerki. Odpowiada za transport aminokwasów przez błony komórkowe. Jego główną funkcją w organizmie jest przenoszenie reszty gamma-glutamylowej na aminokwasy lub małe peptydy. Enzym obecny w surowicy krwi jest głównie pochodzenia wątrobowego.

Oznaczanie aktywności GGTP znalazło zastosowanie w diagnostyce ostrych i przewlekłych chorób wątroby, dróg żółciowych i trzustki. Ponadto badanie aktywności tego enzymu wykorzystywane jest do diagnostyki choroby alkoholowej oraz kontroli przestrzegania abstynencji u alkoholików w trakcie stosowanej terapii odwykowej. Abstynencja powoduje normalizację aktywności GGTP w ciągu 2-5 tygodni, aktywność enzymu spada o połowę w ciągu ok. 3 tygodni, co wynika z czasu półtrwania enzymu. Ponadto gamma-glutamylotranspeptydaza jest uznawana za biomarker stresu oksydacyjnego, zespołu metabolicznego oraz czynnik promujący zmiany miażdżycowe w organizmie.

W diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych badanie aktywności GGTP często jest zlecane równocześnie z oznaczeniem bilirubiny całkowitej, aminotransferazy alaninowej (ALT), aminotransferazy asparaginianowej (AST) oraz fosfatazy alkalicznej (ALP).

W przypadku, gdy nowotwór lub kamienie żółciowe blokują przewody żółciowe, aktywność GGTP zwykle wzrasta jako pierwsza. W związku z tym oznaczenie aktywności tego enzymu jest najbardziej czułym lecz mało swoistym markerem nieprawidłowości w obrębie przewodów transportujących żółć z wątroby do jelit. Nie pozwala na różnicowanie przyczyn uszkodzenia wątroby, ponieważ wzrost aktywności tego enzymu jest obserwowany w wielu chorobach wątroby o różnym podłożu, takich jak:

nowotwór wątroby
przerzuty nowotworowe do wątroby
wirusowe zapalenie wątroby
polekowe uszkodzenie wątroby (zwłaszcza po stosowaniu leków przeciwpadaczkowych, ryfampicyny, metotreksatu, furosemidu)
alkoholowe uszkodzenie wątroby
żółtaczka zastoinowa
cholestaza wewnątrz- i zewnątrzwątrobowa

Ponadto wartość GGTP może być podwyższona w ostrym zespole wieńcowym, ostrym lub przewlekłym zapaleniu trzustki, reumatoidalnym zapaleniu stawów, chorobach autoimmunologicznych.

W schorzeniach wątroby zwiększenie aktywności GGTP jest silenie skorelowana ze wzrostem aktywności fosfatazy alkalicznej (ALP). W przypadku zaburzeń metabolizmu kości wzrasta tylko aktywność ALP, natomiast w chorobach sercowo-naczyniowych obserwuje się tylko wzrost aktywności GGTP. Z tego powodu GGTP jest wykorzystywane do określenia źródła podwyższonej aktywności fosfatazy zasadowej (ALP) w surowicy.

Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano.

Zwiększona aktywność GGTP może być spowodowana zażywaniem niektórych leków, takich jak: barbiturany, fenytoina, estrogeny, antykoagulanty.

Nawet niewielkie ilości alkoholu spożyte w ciągu 24 godzin przed badaniem oraz palenie papierosów może spowodować wzrost aktywności tego enzymu.

Zmniejszona aktywność GGTP może być spowodowana stosowaniem statyn i fibratów.