Czas protrombinowy + INR

Krzepnięcie krwi jest procesem fizjologicznym, który zapobiega nadmiernej utracie krwi w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych. W procesie tym biorą udział płytki krwi, tzw. osoczowe czynniki krzepnięcia oraz ich inhibitory i aktywatory. To właśnie dzięki nim, gdy się skaleczymy lub doznamy urazu, sącząca się krew zmienia postać z płynnej na stałą i dochodzi do wytworzenia skrzepu. Czasami jednak funkcjonowanie tego procesu jest zaburzone. W konsekwencji może prowadzić to do spontanicznych, obfitych i przedłużających się krwawień lub skłonności do nadmiernego krzepnięcia krwi, czyli powstawania zakrzepów i zatorów. Badania z zakresu koagulologii wykorzystywane są nie tylko w diagnostyce zaburzeń hemostazy, ale także do monitorowania leczenia antykoagulantami doustnymi lub heparyną.

Czas protrombinowy (PT) jest podstawowym badaniem układu krzepnięcia. Głównym wskazaniem do jego oznaczenia jest przedoperacyjna ocena hemostazy, podejrzenie skazy krwotocznej oraz monitorowanie leczenia antykoagulantami doustnymi.

Czas protrombinowy służy do oceny sprawności zewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia. Jest zależny od zawartości w osoczu protrombiny, czynników: V, VII, X i fibrynogenu (produkowanych w wątrobie). Nie zależy natomiast od pozostałych czynników krzepnięcia oraz liczby płytek krwi.

Czas protrombinowy może być wyrażany jako wskaźnik protrombinowy oraz międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR). Wprowadzenie współczynnika INR ujednoliciło sposób wyrażania czasu protrombinowego i spowodowało, że wyniki oznaczeń PT są ze sobą porównywalne, niezależnie od laboratorium, w którym badanie zostało wykonane. Pierwsze próby standaryzacji czasu protrombinowego podjęto już w latach 60-tych w Wielkiej Brytanii.

Czas protrombinowy jest przedłużony (wskaźnik protrombinowy obniżony, INR podwyższony) w następujących sytuacjach klinicznych:

we wrodzonych niedoborach czynników: II, V, VII, X
w przewlekłych chorobach miąższu wątroby
w niedoborach witaminy K
w chorobie krwotocznej noworodków
w okresie leczenia doustnymi antykoagulantami
w rozsianym wykrzepianiu wewnątrznaczyniowym DIC, ang. disseminated intravascular coagulation)
w znacznych niedoborach fibrynogenu
w dysfibrynogenemii
w zaburzeniach polimeryzacji fibrynogenu
w przypadku obecności inhibitorów krzepnięcia (heparyna, produkty degradacji fibrynogenu, krążące antykoagulanty u chorych z toczniem rumieniowatym)
w przebiegu białaczek, mocznicy, choroby Addisona-Biermera
podczas leczenia salicylanami
podczas spożywania ziół

Czas protrombinowy może być skrócony (wskaźnik protrombinowy podwyższony, INR obniżony) w następujących sytuacjach klinicznych:

w zakrzepicy
w stanach nadkrzepliwości
zwiększona aktywność czynnika VII
nadkrzepliwość ciężarnych i okołoporodowa

Skrócony czas protrombinowy nie ma znaczenia diagnostycznego.

[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego” ]

Leczenie przeciwzakrzepowe stosuje się w celu obniżenia zdolności krwi do krzepnięcia, a tym samym tworzenia zakrzepów. Najprostszym i najpopularniejszym parametrem laboratoryjnym służącym do monitorowania leczenia antykoagulantami doustnymi jest czas protrombinowy (PT) oraz jego pochodne współczynniki: wskaźnik protrombinowy oraz międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR). Leczenie doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi wymaga ścisłej kontroli laboratoryjnej. Monitorowanie leczenia umożliwia ustalenie odpowiedniej dawki leku oraz zabezpiecza pacjenta przed powikłaniami, które mogą wystąpić jeśli zostanie przekroczony zakres terapeutycznych wartości INR. Niski wskaźnik INR zwiększa ryzyko powikłań zakrzepowych, natomiast wysoki wskaźnik INR skuteczniej zapobiega zakrzepom, ale zwiększa ryzyko krwawień (im wyższy wskaźnik INR tym mniejsza jest krzepliwość krwi). Zakres wartości terapeutycznych INR jest inny od zakresu wartości referencyjnych i jest zależny od stanu klinicznego pacjenta. Zalecane zakresy wartości terapeutycznych INR podczas leczenia antykoagulantami doustnymi przedstawiono w tabeli (zalecenia ACC/AHA i Brytyjskiego Towarzystwa Hematologicznego).

Zakresy wartości terapeutycznych INR	Stan kliniczny pacjenta
2,0 – 2,5	profilaktyka pierwotna żylnej zakrzepicy pooperacyjnej w chirurgii ogólnej
2,0 – 3,0	profilaktyka pierwotna żylnej zakrzepicy pooperacyjnej w chirurgii ortopedycznej i ginekologicznej leczenie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej leczenie zatoru tętnicy płucnej napady przemijającego niedokrwienia mózgu schorzenia kardiologiczne (migotanie przedsionków, wada reumatyczna serca, biologiczne zastawki serca)
3,0 – 4,0	leczenie nawrotów zakrzepicy żylnej leczenie nawrotów zatoru tętnicy płucnej leczenie nawracających zatorów tętnic choroby tętnic mechaniczne zastawki serca

Mimo stałej dawki leku wskaźnik INR ulega zmianom. Zależy on bowiem od wielu czynników:

diety: produkty o dużej zawartości witaminy K zmniejszają efekt przeciwzakrzepowy. Należą do nich: otręby pszenne, wątróbka, kapusta, kapusta kiszona, kalafior, ziarno soi, sałata, szpinak, brukselka. Przyjmując leki przeciwzakrzepowe należy również unikać spożywania alkoholu (szczególnie wysokoprocentowego), ponieważ zwiększa ona efekt przeciwzakrzepowy.
przyjmowanych jednocześnie innych leków:
leki nasilające działanie doustnych antykoagulantów: amiodaron, niesterydowe leki przeciwzapalne (np.: Diclofenac, Ibuprofen, Voltaren, Ketonal, Aspiryna), większość antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych, leki obniżające poziom cholesterolu
leki osłabiające działanie doustnych antykoagulantów: leki hormonalne (preparaty antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza), antyhistaminowe (przeciwuczuleniowe), witamina K oraz złożone preparaty wielowitaminowe zawierające witaminę K (np. Centrum)
od stanu wydolności nerek
dd stanu wydolności wątroby

Układ krzepnięcia wciąż nie został do końca poznany i stanowi przedmiot badań wielu naukowców. Nieustannie są opracowywane i udoskonalane metody oznaczeń z zakresu koagulologii. Laboratorium MEDICA dysponuje nowoczesnym sprzętem i odczynnikami wysokiej jakości, co pozwala na uzyskanie wiarygodnych analiz, zgodnych z powszechnie przyjętymi standardami światowymi.

[/accordion-item][/accordion]

[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Antykoncepcja hormonalna a zaburzenia krzepnięcia” ]

Antykoncepcja hormonalna jest najczęściej stosowaną przez kobiety metodą zapobiegania ciąży. Jednak oprócz pożądanego efektu, może ona wywołać niekorzystne zmiany w organizmie. Przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej nasila proces krzepnięcia krwi oraz zwiększa ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej czy zawału serca. Liczne badania wskazują, że w przypadku kobiet stosujących tą metodę antykoncepcji, ryzyko zachorowania na zakrzepicę zwiększa się od 2 do 6 razy w porównaniu do kobiet jej niestosujących. W związku z tym, każdej pacjentce stosującej antykoncepcję hormonalną zaleca się okresową kontrolę czasu protrombinowego, czasu koalionowo-kefalinowego oraz poziomu D-dimerów, a także bilirubiny całkowitej, AST, ALT. Nieprawidłowe wyniki tych badań są bezwględnym przeciwwskazaniem do dalszego stosowania hormonów.

[/accordion-item][/accordion]

Przygotowanie do badania: Pacjent musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić między 7:00 a 10:00 rano. W dniu poprzedzającym pobranie krwi, pacjent powinien stosować lekkostrawną i niskotłuszczową dietę oraz powstrzymać się od używek. Należy uwzględnić pokarmy i suplementy diety bogate w witaminę K i „potencjalnie” przeciwzakrzepowe. W dniu badania nie zaleca się picia kawy i palenia papierosów.

Niektóre leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (np. aspiryna, ibuprofen, ketoprefen, kwas acetylosalicylowy), antybiotyki, witamina C, a także pokarmy (anyż, imbir, czosnek) i herbaty ziołowe (pokrzywa, rumianek) mogą wydłużać czas protrombinowy.

Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy