My, kobiety lubimy czuć się piękne, eleganckie i zadbane. Najlepszym sposobem na poprawę naszego nastroju jest wizyta w salonie fryzjerskim, gabinecie kosmetycznym, zakupy czy kawa z przyjaciółką… Jednak czy zamiast nadmiernej uwagi poświęcanej swojemu wyglądowi zewnętrznemu, nie powinnyśmy skupić się choć odrobinę na własnym wnętrzu? Kto, jak nie aktywna, dorosła kobieta powinnna wiedzieć, że zdrowie to podstawa? Sądzisz, że nic Ci nie dolega, bo nie odczuwasz żadnych niepokojących objawów? Nic bardziej mylnego! W dzisiejszych czasach zapominamy lub nie mamy czasu na regularne badania profilaktyczne. A przecież to one są naszą główną bronią w walce z licznymi chorobami, które w początkowym stadium rozwoju, nie dają prawie żadnych niepokojących oznak. Laboratorium MEDICA w swojej ofercie posiada specjalistyczne badania profilaktyczne w kierunku raka piersi, jajnika i szyjki macicy, które stanowią uzupełnienie dla regularnych wizyt w gabinecie ginekologicznym.
Rak piersi
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje profilaktykę chorób piersi poprzez regularne wizyty u lekarza ginekologa oraz comiesięczną samokontrolę piersi. Ponadto kobiety pomiędzy 45 a 50 r.ż. powinny wykonywać badanie mammograficzne co 2 lata, a od 50 r.ż. raz na rok. W połowie lat 90. XX. wieku analiza współzależności występowania w niektórych rodzinach raka piersi i jajnika doprowadziła do identyfikacji genów BRCA1 i BRCA2, które warunkują procesy naprawy DNA. Jeżeli geny BRCA1 lub BRCA2 ulegną mutacji to mechanizmy naprawcze zostają uszkodzone, a liczba zaburzeń w DNA wzrasta, co podnosi ryzyko rozwoju raka. Onkolodzy uważają, że badanie dotyczące wadliwych genów BRCA1 i BRCA2 w Polsce powinno być powszechne wśród osób, u których w bliskiej rodzinie występowały nowotwory piersi i/lub jajnika. U nosicielek mutacji genu BRCA1 obserwuje się ok. 50-80% ryzyko raka piersi i ok. 40% ryzyko raka jajnika. U nosicielek mutacji genu BRCA2 ryzyko raka piersi wynosi ok. 32-56%, zaś jajnika ok. 11-27 %.
Badanie na obecność mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 jest wskazane przede wszystkim u osób u których:
- w dwóch pokoleniach wystąpiły przypadki nowotworów złośliwych
- w rodzinie zdiagnozowano raka piersi przed 50 rokiem życia, lub nowotwór u co najmniej 2 osób
- w rodzinie wystąpiły przypadki równoczesnego raka piersi i jajnika lub obustronnego piersi u kobiet
- wśród krewnych wystąpiły przypadki zachorowań na raka jajnika
A także:
- u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą, u których w rodzinie zdarzały się przypadki zachorowań na raka sutka i/lub jajnika
- młodych kobiet stosujących lub planujących stosowanie antykoncepcji hormonalnej, jeżeli pojawiły się u nich jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach
- u kobiet mających jakiekolwiek zmiany w piersiach lub jajnikach, u których w rodzinie odnotowano przypadki zachorowań na raka.
Rak jajnika
Rak jajnika w najwcześniejszych, rokujących największą szansę wyleczenia stadiach przebiega przeważnie bezobjawowo, dlatego u wielu pacjentek w momencie wykrycia choroba jest w stadium zaawansowanym. Test ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) jest najnowszym narzędziem do oceny prawdopodobieństwa, że wykryty guz przydatków jest złośliwym, nabłonkowym nowotworem jajnika. Na test ROMA składa się:
- oznaczenie stężenia w surowicy krwi markera nowotworowego Ca 125 – podwyższony poziom tego wskaźnika występuje, gdy w organizmie kobiety znajduje się stan nowotworowy związany z narządami rodnymi, ale także: w endometriozie, przy mięśniakach macicy, w ciąży pozamacicznej oraz w stanach zapalnych miednicy małej.
- oznaczenie stężenia w surowicy krwi markera nowotworowego HE4 (Human Epididymis Protein 4) – nowy marker nowotworowy, cechujący się większą czułością niż CA 125. Marker ten wykazuje dużą swoistość dla raka nabłonkowego jajnika, zwłaszcza we wczesnych stadiach rozwoju. Podwyższone wartości występują tylko u niewielkiego odsetka pacjentek chorych na łagodne nowotwory jajnika.
- statystyczne oszacowanie ryzyka zachorowania na złośliwy guz jajnika, przy zastosowaniu tzw. algorytmu ROMA. Wzór do obliczenia tego algorytmu jest uzależniony od tego, czy kobieta jest przed czy po etapie menopauzy.
Łączne oznaczenie HE4 i Ca 125 oraz wyliczenie tzw. algorytmu ROMA zwiększa czułość diagnostyczną w stosunku do obu oznaczeń wykonywanych pojedynczo i jednocześnie pozwala na różnicowanie przypadków niskiego i wysokiego ryzyka zachorowania na nabłonkowego raka jajnika. Badania te stanowią uzupełnienie badania ginekologicznego i przezpochwowego USG.
Rak szyjki macicy
Rak szyjki macicy w Polsce (podobnie jak na świecie) jest drugim co do częstości występowania (po raku piersi) nowotworem złośliwym u kobiet pomiędzy 15. a 44. r.ż. Udowodniono, że za 70% nowotworów złośliwych szyjki macicy odpowiedzialny jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, Human Papilloma Virus) o potencjale wysokoonkogennym. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała typy HPV 16 i 18 za czynnik rakotwórczy dla człowieka. Za wyjaśnienie mechanizmu onkogenezy HPV Harald zur Hausen w 2008 roku został nagrodzony nagrodą Nobla. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową. Zakażenie typami HPV 16 i 18 u kobiet może prowadzić do niekontrolowanych podziałów komórkowych nabłonka szyjki macicy i rozwoju raka szyjki macicy. Ryzyko zakażenia wyokoonkogennym typem wirusa HPV towarzyszy kobiecie od inicjacji seksualnej przez całe życie aktywności płciowej. U większości kobiet (80%) infekcja HPV ustępuje samoistnie. U pozostałych 20% infekcja przechodzi w stan przewlekły, którego następstwem klinicznym może być powstawanie zmian nowotworowych. Szczyt zakażeń przypadana pomiędzy 16 a 26 r.ż. U kobiet powyżej tego wieku znacznie częściej dochodzi do rozwoju przetrwałego zakażenia wysokoonkogennym typem wirusa HPV i rozwoju raka szyjki macicy. Wykonanie testu w kierunku zakażenia HPV jest rekomendowane wszystkim kobietom i mężczyznom aktywnym seksualnie. Nie ma znaczenia liczba partnerów oraz stosunków. Wykonanie testu jest zalecane nawet po wieloletniej przerwie w prowadzeniu życia płciowego. Należy pamiętać, że zakażony mężczyzna jest nosicielem tego wirusa i może go przenieść na swoją partnerkę.
Nowoczesna i aktywna kobieta prowadzi zdrowy tryb życia, dba o swoją sprawność fizyczną, dietę oraz regularnie się bada. Bądź modna i już dziś wpisz profilaktykę do swojego kalendarza jako sprawę pilną do wykonania. Pamiętaj, że regularne wizyty u ginekologa i badania stanowią Twoją polisę na zdrowie i dłuższe, szczęśliwe życie. Szczegółowe informacje na temat badań profilaktycznych w kierunku raka piersi, jajnika i szyjki macicy dostępne są w siedzibie Laboratorium MEDICA oraz na stronie internetowej: www.medica.radom.pl (zakładka Oferta).
