Testosteron we krwi występuje w postaci wolnej (1-4%), związanej z albuminami (mniej niż 44%) oraz związanej z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%). Za biodostępny (BAT), uważa się testosteron wolny oraz związany z albuminami.
Oznaczenie stężenia całkowitego testosteronu odzwierciedla ilość związanego i wolnego hormonu, ale nie umożliwia oceny zawartości poszczególnych frakcji. W wielu przypadkach jest ono wystarczające dla oceny syntezy testosteronu. Jednak w przypadku gdy stężenie SHBG jest nieprawidłowe, poziom testosteronu całkowitego nie odzwierciedla dokładnie ilości testosteronu biodostępnego. W takich sytuacjach lepszym badaniem jest określenie stężenia testosteronu wolnego.
Badanie tej frakcji hormonu zaleca się mężczyznom z zaburzeniami libido, erekcji oraz płodności. Kobietom zaś badanie zleca się w przypadku występowania nieregularnych miesiączek lub ich braku, trudności z zajściem w ciążę, pojawienia się nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele oraz łysienia typu męskiego.
Obniżony poziom testosteronu wolnego występuje w przypadku niedorozwoju gonad, defektów występujących podczas syntezy testosteronu, wirusowych infekcji gonad (w tym zapalenia jąder wywołanym świnką), uszkodzenia jąder w wyniku urazu mechanicznego bądź nadużywania alkoholu, hiperprolaktynemii, niedożywienia pacjenta oraz zmian stężeń białek transportujących.
Podwyższony poziom testosteronu wolnego może wystąpić w wyniku wrodzonego lub nabytego przerostu nadnerczy, guza jąder bądź nadnerczy, zespołu policystycznych jajników, nadczynności tarczycy, obecności guzów jajników, które wydzielają androgeny, zespołu Cushinga oraz zaburzeń stężeń białek wiążących i transportujących hormony płciowe.
W laboratorium MEDICA testosteron wolny wyliczany jest za pomocą wzoru matematycznego na podstawie wyników: albuminy, SHBG i testosteronu całkowitego uzyskanych w pomiarach bezpośrednich.
Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie należy się zgłosić miedzy 7:00 a 10:00 rano ze względu na dobowy rytm wydzielania hormonu. Oznaczenie testosteronu kobiety powinny wykonywać na początku cyklu miesięcznego (między 2. a 5. d.c.), chyba że lekarz zaleci inaczej.
Niektóre leki, w tym androgeny i steroidy mogą obniżać stężenie testosteronu. Terapia estrogenowa u kobiet oraz leki przeciwdrgawkowe, barbiturany i klomifen mogą podwyższać stężenie testosteronu. Podczas rejestracji na badanie należy poinformować o stosowanych lekach i preparatach farmaceutycznych.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
« Wróć do listy terminów
