Progesteron jest hormonem steroidowym wydzielanym u kobiet gównie przez komórki ciałka żółtego w fazie lutealnej i pierwszych tygodniach ciąży. W 14-18 tygodniu ciąży zaczyna być wytwarzany przez łożysko. W fazie folikularnej hormon ten wydzielany jest przez nadnercza i jego stężenie jest charakterystycznie niskie. Po zakończeniu owulacji stężenie w surowicy znacznie się zwiększa. W fazie lutealnej cyklu progesteron wydzielany jest głównie przez ciałko żółte i osiąga maksymalny poziom w 5-6 dni po maksimum wydzielania LH (ok. 21.-23. d.c.). Powoduje to zmiany w macicy, przygotowując ją do implantacji zapłodnionej komórki jajowej oraz warunkuje rozwój wczesnej ciąży. Jeśli dojdzie do implantacji, trofoblast rozpoczyna wydzielanie hCG, która podtrzymuje ciałko żółte i wydzielanie przez nie progesteronu. Pod koniec pierwszego trymestru, łożysko wydziela go najwięcej i stężenie w surowicy ciągle zwiększa się. Jeśli nie dojdzie do implantacji, ciałko żółte zanika i stężenie krążącego progesteronu gwałtownie zmniejsza się osiągając stężenie charakterystyczne dla fazy folikularnej. Gwałtowne obniżenie poziomu progesteronu we krwi skutkuje kontrolowanym złuszczeniem się błony śluzowej macicy. Taki schemat zmian powoduje, że pomiar stężenia progesteronu jest niezawodną metodą stwierdzenia owulacji w cyklu fizjologicznym i podczas leczenia. Oznaczenie poziomu progesteronu znalazło również zastosowanie w diagnostyce niepłodności, w diagnostyce ciąży pozamacicznej i zagrażających poronień oraz diagnostyce krwawienia z macicy u ciężarnych.
Obrazek pochodzi z Wikimedia Commons, autor: Thomas Steiner, tłumaczenie: Michał Komorniczak
Poziom hormonów płciowych u kobiet jest zależny od fazy cyklu miesiączkowego. W związku z tym badanie ich poziomu należy wykonać w odpowiedniej fazie cyklu:
- W fazie folikularnej (między 2. a 5. d.c.) zaleca się oznaczenie FSH, LH, Estradiolu, PRL, DHEA, DHEA-S, Testosteronu, 17-OH progesteronu i Androstendionu
- W fazie okołoowulacyjnej (tj. między 12. a 14. d.c. przy 28-dniowych cyklach lub 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) zaleca się oznaczenie FSH, LH i Estradiolu przy monitorowaniu owulacji
- W fazie lutealnej (tj. ok. 21. d.c. przy 28-dniowych cyklach, lub ok. 7 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach) przeprowadza się badanie poziomu Progesteronu i 17-OH progesteronu
[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Progesteron a ciąża” ]
Zwiększające się stężenie progesteronu świadczy o ciąży (z żywym płodem). W przypadku małego stężenia poziomów progesteronu wskazane jest wykonanie ultrasonografii. Stężenia w surowicy są stosunkowo stałe w 8-10 tygodniu ciąży, jeśli ciąża nie obumiera, co może być sygnalizowane obniżającą się wartością progesteronu. Po 10-12 tygodniach ciąży stężenie zwiększa się szybciej, ale określania ilości progesteronu w surowicy nie uważa się za przydatne w bardziej zaawansowanej ciąży.
[/accordion-item][/accordion]
[accordion autoclose=”true” openfirst=”false” openall=”false” clicktoclose=”true”][accordion-item title=”Progesteron u mężczyzn” ]
Progesteron u mężczyzn wydzielany jest w korze nadnerczy i w jądrach. Zbyt wysokie stężenie tego hormonu może prowadzić go ginekomastii progesteronowej, zaburzeń erekcji, spadku libido i obniżonej ilości plemników w nasieniu. Progesteron zapobiega rozwojowi chorób prostaty poprzez hamowanie przekształcania testosteronu do dihydrotestosteronu (DHT). Wysokie stężenie DHT u mężczyzn powoduje rozrost gruczołu krokowego oraz stymuluje rozwój raka prostaty.
[/accordion-item][/accordion]
Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można zgłaszać się cały dzień. Oznaczenie progesteronu kobiety powinny wykonywać między 21. a 23. d.c. przy 28-dniowych cyklach lub ok. 7 dni przed spodziewaną miesiączką w pozostałych przypadkach, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Czas oczekiwania na wynik: 1 dzień roboczy
« Wróć do listy terminów
