Badanie predyspozycji genetycznej do zachorowania na raka żołądka – analiza 9 genów metodą NGS

Sekwencjonowanie genomu człowieka, czyli odczytywanie kolejnych nukleotydów w cząsteczce DNA,  jest jednym z największych osiągnięć naukowych w historii analizy genomu. W 2001 roku opublikowano wstępną, niekompletną wersję sekwencji ludzkiego genomu. Od tego momentu obserwuje się prężny rozwój w genomice i  metodach sekwencjonowania. Sekwencjonowanie stanowi najbardziej czułą technikę wykrywania zmian w materiale genetycznym, jednocześnie umożliwiającą  ich pełną charakterystykę. Uznane jest jako „Gold Standard” w wykrywaniu mutacji. Sekwencjonowanie Nowej Generacji (NGS, ang. Next Generation Sequencing) zrewolucjonizowało świat technik biologii molekularnej.Technika ta umożliwia kompleksową analizę genomu. 

Szacuje się, że ok.25 % pacjentów z nowotworem złośliwym choruje z powodu odziedziczenia chorobotwórczej mutacji. Badając predyspozycje genetyczne do zachorowania na określone nowotwory, pacjent ma możliwość podjęcia działań profilaktycznych prowadzących do wczesnego rozpoznania choroby i wdrożenia właściwego leczenia. Diagnozowanie chorób nowotworowych we wczesnym stadium, najlepiej w początkowej fazie, dają ponad 90% skuteczność w walce z rakiem.

Rak żołądka jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z komórek błony śluzowej żołądka. Szacuje się, że w Polsce na raka żołądka cierpi ok. 5% mężczyzn i 3% kobiet. Każdego roku w Polsce jest odnotowywanych około 6.5 tys. nowych zachorowań na raka żołądka. Najbardziej narażoną grupą na zachorowanie na ten typ nowotworu są osoby po 50-tym roku życia – stanowią ok.90% wszystkich przypadków. Rak żołądka stanowi piąty pod względem częstości występowania nowotwór na świecie, a także drugą przyczynę zgonów w powodu tej choroby. Na chwilę obecną uważa się, że jedną z głównych przyczyn raka żołądka jest zakażenie Helicobacter pylori. W oparciu o liczne badania serologiczno-epidemiologiczne  bakteria ta została uznana za karcynogen I grupy przez Intrenational Agency for Research on Cancer w 1994 roku.

W ok. 10-20% wszystkich diagnozowanych przypadków raka żołądka stwierdzono rodzinne występowanie tej choroby, co sugeruje że przyczyną zachorowania na ten typ nowotworu jest podłoże genetyczne. Opisano szereg zespołów dziedzicznej predyspozycji do nowotworów w przebiegu których nowotwór złośliwy żołądka występuje ze zwiększoną częstością. Do zespołów tych należą: 

• zespół dziedzicznego niezwiązanego z polipowatością raka jelita grubego – zespół Lyncha (mutacje genów MSH2, MLH1, MSH6 a także MLH3, PMS1, PMS2 i TGFBR2)
• zespół dziedzicznego raka piersi lub/i jajnika (mutacje gnów BRCA1 i BRCA2)
• zespół rodzinnej polipowatości gruczolakowatej jelita grubego (mutacje genu APC)
• zespół Cowden’a (mutacje genu PTEN)
• zespół Peutz-Jeghers’a (mutacje genu STK11)
• zespół Li-Fraumeni (mutacje genu p53)
• zespół Bloom’a (mutacje genu BLM)

Zespół spowodowany nosicielstwem mutacji genu E-kadheryny (CDH1) jest jedynym dotychczas opisanym zespołem specyficznym narządowo o ustalonym podłożu genetycznym, który predysponuje do dziedzicznego raka żołądka. U nosicieli tej mutacji występuje duże ryzyko predyspozycji genetycznej do wystąpienia „rozlanego” raka żołądka w bardzo wczesnym wieku (opisano przypadki zachorowania w wieku 16 lat), a także raka piersi typu zrazikowatego, raka jelita grubego oraz raka prostaty. Mutacje genu E-kadheryny są dziedziczone w sposób autosomalny dominujący, co oznacza, że nosiciel lub nosicielka mutacji ma 50% ryzyko posiadania dziecka z mutacją w genie CDH1. Należy zaznaczyć, że sam fakt posiadania mutacji nie jest jednoznaczny z zachorowaniem na nowotwór złośliwy, lecz niesie ze sobą duże ryzyko (80%) jego rozwoju.

Wrodzony rozlany rak żołądka (hereditary diffuse gastric cancer) jest rozpoznawany w ok. 30% przypadków tego typu nowotworu i wykazuje niski odsetek wyleczeń i przeżywalności. Jest zlokalizowany pod prawidłowo wyglądającą błoną śluzową żołądka (w związku z tym rutynowa gastroskopia ma bardzo niską skuteczność w jego odpowiednio wczesnym wykrywaniu), daje późno objawy kliniczne, a także dużą skłonność do tworzenia przerzutów. Osoba będąca nosicielem mutacji genu E-kadheryny ma ok. 70-80% ryzyko rozwinięcia się rozlanego raka żołądka, z reguły pod koniec trzeciej dekady życia. W przypadku osób z wykrytą mutacją CDH1 i zachorowaniami na raka typu rozlanego w rodzinie jest w pełni uzasadnione i rekomendowane przeprowadzenie zabiegu profilaktycznego usunięcia żołądka zanim pojawią się jakiekolwiek objawy sugerujące chorobę nowotworową.

Wykonanie badania genetycznego w kierunku mutacji w genie CDH1 jest szczególnie rekomendowane w przypadku, gdy:

• W rodzinie były dwa lub więcej zachorowań na raka żołądka typu rozlanego lub raka żołądka typu rozlanego i raka piersi typu zrazikowego (szczególnie,  jeśli co najmniej jedno zachorowanie nastąpiło przed 50 rokiem życia)
• W rodzinie na raka żołądka typu rozlanego chorowała tylko jedna osoba, ale przed 40 rokiem życia
• W rodzinie były dwa zachorowania na raka piersi typu zrazikowego (nawet jeśli nikt nie chorował na raka żołądka)

Przygotowanie do badania: Pacjent nie musi być na czczo. Na badanie można się zgłaszać w każdą środę między godziną 7:00 a 10:00. Pacjent zgłaszający się na badanie powinien mieć ze sobą dokument tożsamości. 

Czas oczekiwania na wynik: ok. 40 dni roboczych

Poniżej lista 9 genów poddawanych analizie: